Εξωσωματική Γονιμοποίηση
Εξωσωματική Γονιμοποίηση
Όταν μετά από μήνες προσπαθειών δεν έχει επιτευχθεί η επιθυμητή εγκυμοσύνη, η προσμονή και η χαρά αντικαθίστανται από άγχος και ανησυχία. Τι μπορεί να φταίει; Θα τα καταφέρουμε; Σε αυτές τις περιπτώσεις η επίσκεψη σε εξειδικευμένο ιατρό επιβάλλεται.
Τι είναι;
Η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης αντιγράφει ουσιαστικά τη φυσική αναπαραγωγή. Η σύλληψη δεν πραγματοποιείται στη μήτρα της γυναίκας. Αντιθέτως, η αναπαραγωγή γίνεται στο εργαστήριο συνδυάζοντας τα ωάρια και το σπέρμα που συλλέχθηκε από το ζευγάρι.
Η εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της υπογονιμότητας σε περιπτώσεις όπως:
- Γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας με προβλήματα γονιμότητας.
- Κατεστραμμένες, αφαιρεμένες ή φραγμένες σάλπιγγες.
- Ενδομητρίωση.
- Ανδρική υπογονιμότητα (χαμηλός αριθμός ή κινητικότητα σπερματοζωαρίων).
- Διαταραχές ωορρηξίας ή πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια.
- Ανεξήγητη υπογονιμότητα.
Στο Κέντρο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Γεωργογιάννης Νίκος θα σας βοηθήσουμε να κάνετε πραγματικότητα το όνειρο απόκτησης ενός παιδιού.
Στάδια
Κάθε ζευγάρι πριν ξεκινήσει το πρόγραμμα της εξωσωματικής γονιμοποίησης πρέπει να υποβάλλεται σε ορισμένους αιματολογικούς και ορμονολογικούς ελέγχους, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Τα στάδια της εξωσωματική γονιμοποίησης διακρίνονται ως εξής:
Εξωσωματική Γονιμοποίηση – Στάδιο 1: Ελεγχόμενη διέγερση των ωοθηκών, ακολουθώντας ειδικά πρωτόκολλα
Εφόσον αποφασίσουμε πως δεν πρόκειται για φυσικό κύκλο, χρησιμοποιούνται φαρμακευτικά σκευάσματα που διεγείρουν τις ωοθήκες για να παραχθούν περισσότερα ωοθυλάκια. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται υπερωορρηξία. Σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής είμαστε παρά το πλευρό σας και παρακολουθούμε στενά την ανάπτυξη των ωοθυλακίων και του πάχους του ενδομήτριου μέσω υπερηχογραφήματος και ορμονολογικών εξετάσεων. Μόλις ο γιατρός κρίνει ότι τα ωοθυλάκια είναι έτοιμα, χορηγείται στη γυναίκα ενέσιμη βήτα χοριακή γοναδοτροπίνη, για να προετοιμαστούν τα ωάρια για την επόμενη φάση, της ωοληψίας.
Εξωσωματική Γονιμοποίηση – Στάδιο 2: Ωοληψία
Πρόκειται για την διαδικασία αναρρόφησης (διακολπικής) των ωαρίων μέσα από τα ωοθυλάκια. Η ωοληψία πραγματοποιείται υπό ελαφριά μέθη και είναι ανώδυνη. Τα ωάρια που θα συλλέξουμε μεταφέρονται στο εμβρυολογικό εργαστήριο για να ελεγχθούν από τον εμβρυολόγο και στη συνέχεια τοποθετούνται στον επωαστικό κλίβανο. Η διαδικασία καθοδηγείται με υπερηχογράφημα και μια λεπτή βελόνα αφαιρεί τα ωάρια από τις ωοθήκες. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία, η γυναίκα λαμβάνει ειδικό φάρμακο για την προετοιμασία της μήτρας για την εμβρυομεταφορά.
Εξωσωματική Γονιμοποίηση – Στάδιο 3: Συλλογή και προετοιμασία σπέρματος
Στην ίδια ημέρα με την ωοληψία ο άνδρας θα δώσει το σπέρμα που θα χρησιμοποιηθεί στην γονιμοποίηση. Το σπέρμα αναλύεται και μέσω ειδικών τεχνικών (φυγοκέντρηση) διαχωρίζονται και απομονώνονται τα καλής ποιότητας, ζωντανά και κινητικά σπερματοζωάρια.
Εξωσωματική Γονιμοποίηση – Στάδιο 4: Γονιμοποίηση ωαρίων
Ο εμβρυολόγος θα προχωρήσει στην γονιμοποίηση των ωαρίων με απλή γονιμοποίηση, μικρογονιμοποίηση ή ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπέρματος. Στη Μικρογονιμοποίηση IMSI εντοπίζεται και επιλέγεται ένα σωστό μορφολογικά σπερματοζωάριο, βελτιώνοντας την ποιότητα του εμβρύου και αυξάνοντας τα ποσοστά επιτυχίας της εγκυμοσύνης. Στην ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπέρματος (ICSI), το σπέρμα εγχέεται απευθείας στο ωάριο.
Εξωσωματική Γονιμοποίηση – Στάδιο 5: Προεμφυτευτικός έλεγχος
Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά στάδια της εξωσωματικής γονιμοποίησης διότι μας δίνει την δυνατότητα να αυξήσουμε τα ποσοστά επιτυχίας. Στη διάρκεια του ελέγχου ξεχωρίζουμε τα έμβρυα που έχουν σωστό αριθμό χρωμοσωμάτων. Όσο πιο υγιή είναι τα έμβρυα που θα μεταφερθούν τόσο υψηλότερα είναι τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής, ενώ οι πιθανότητες αποβολής μειώνονται. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως ένα σημαντικό ποσοστό εμβρύων (φτάνει το 50%) που προέρχονται από υγιείς γυναίκες έχουν χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Αυτό μπορεί να μας κάνει να αντιληφθούμε την σημασία του προεμφυτευτικού ελέγχου.
Εξωσωματική Γονιμοποίηση – Στάδιο 6: Εμβρυμεταφορά
Την 2η με 5η ημέρα μετά την γονιμοποίηση των ωαρίων, γίνεται η μεταφορά τους στην ενδομητριακή κοιλότητα. Η μεταφορά πραγματοποιείται μέσω ενός λεπτού καθετήρα. Όλη η διαδικασία ελέγχεται υπερηχογραφικά. Είναι ανώδυνη και δεν απαιτεί μέθη. Συνήθως μεταφέρονται ένα ή περισσότερα έμβρυα για να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πολλαπλή κύηση.
Εξωσωματική Γονιμοποίηση – Στάδιο 7: Είμαι έγκυος ;
Τελευταίο στάδιο αποτελεί ουσιαστικά η λήψη αίματος περίπου δεκαπέντε μέρες μετά την εμβρυομεταφορά για να προσδιοριστεί η χοριακή γοναδοτροπίνη. Δηλαδή θα μάθετε αν είστε έγκυος!
Αξίζει να αναφέρουμε πως στο κέντρο μας και γενικότερα στην Ελλάδα τα ποσοστά επιτυχίας των εξωσωματικών γονιμοποίησης είναι πολύ υψηλότερα – αγγίζουν το 60% – από ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Σημαντικό κομμάτι αποτελεί και το κόστος της διαδικασίας το οποίο στην χώρα μας είναι πολύ πιο χαμηλό (έως και 50%) από την υπόλοιπη Ευρώπη και την Αμερική (έως και 70%).
Εξωσωματική γονιμοποίηση: φυσικός κύκλος.
Η εξωσωματική γονιμοποίηση με φυσικό κύκλο είναι μια μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του φυσικού εμμηνορρυσιακού κύκλου της γυναίκας, χωρίς τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής για διέγερση των ωοθηκών. Σε αυτή τη διαδικασία, συλλέγεται το μοναδικό ωάριο που παράγεται φυσιολογικά, το οποίο στη συνέχεια γονιμοποιείται στο εργαστήριο και το έμβρυο μεταφέρεται στη μήτρα.
Σε αντίθεση με την παραδοσιακή εξωσωματική γονιμοποίηση, ο φυσικός κύκλος:
- Είναι απλή και ασφαλής διαδικασία
- Δεν απαιτεί τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής
- Συλλέγεται μόνο ένα ποιοτικό ωάριο
- Δεν προκαλεί παρενέργειες (για παράδειγμα, Σύνδρομο Υπερδιέγερσης Ωοθηκών)
- Είναι οικονομικότερη επιλογή
- Έχει μικρότερα ποσοστά επιτυχίας
Εξωσωματική γονιμοποίηση: Δανεικά Ωάρια
Η εξωσωματική γονιμοποίηση με δανεικά ωάρια είναι μια θεραπεία γονιμότητας που εφαρμόζεται σε γυναίκες που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δικά τους ωάρια. Σε αυτή τη διαδικασία, τα ωάρια παρέχονται από δότρια, και γονιμοποιούνται με το σπέρμα του συντρόφου της λήπτριας ή με δότη. Τα έμβρυα που προκύπτουν μεταφέρονται στη μήτρα της λήπτριας, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχούς εγκυμοσύνης.
Σε σύγκριση με την παραδοσιακή εξωσωματική γονιμοποίηση έχει υψηλά ποσοστά επιτυχίας, που φτάνουν έως και το 70%. Επιπλέον, αποτελεί την κατάλληλη επιλογή για γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα παραγωγής ωαρίων λόγω κάποια παθολογίας (για παράδειγμα, πρόωρη εμμηνόπαυση) ή δεν ανταποκρίνεται στην διέγερση των ωοθηκών. Πρέπει να σημειωθεί ότι το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τις δότριες ωαρίων είναι ηθικά και νομικά αυστηρό.
Στο Κέντρο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Γεωργογιάννης Νίκος θα σας βοηθήσουμε να κάνετε πραγματικότητα το όνειρο απόκτησης ενός παιδιού. Ο εξειδικευμένος ιατρός μας και το νοσηλευτικό προσωπικό θα είναι πλάι σας σε κάθε βήμα. Μαζί θα εξετάσουμε τους λόγους που ευθύνονται για το πρόβλημα γονιμότητας που αντιμετωπίζετε και θα επιλέξουμε την μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που θα χαρίσει και εσάς ένα υγιέστατο μωρό. Επικοινωνήστε με τον Μαιευτήρα Γυναικολόγο και Ιατρό Αναπαραγωγής Νικόλαο Γεωργογιάννη για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τις επιλογές σας για εξωσωματική γονιμοποίηση.
2.Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται;
- Εκτεταμένη ενδομητρίωση
- Χαμηλή πυκνότητα, ποιότητα ή κινητικότητα σπερματοζωαρίων,
- Απόφραξη των σαλπίγγων,
- Γυναίκες άνω των 40 ετών,
- Χρωμοσωμικές ή γενετικές ανωμαλίες,
- Ανωοθυλακιορρηξία
3.Μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές στην εξωσωματική γονιμοποίηση;
Οι επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν είναι: η υπερδιέγερση των ωοθηκών, η πολύδυμη κύηση και οι παρενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής.
4.Πόσες εξωσωματικές μπορεί να κάνει ένα ζευγάρι;
Η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει πως ένα ζευγάρι δεν πρέπει να ξεπερνάει τις 6 προσπάθειες ( διεγέρσεις ωοθηκών) . Το μόνο που θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν, είναι το διάστημα των 3 μηνών που θα πρέπει να μεσολαβεί μεταξύ των προσπαθειών.
5.Θα μπορώ να γεννήσω φυσιολογικά και όχι με καισαρική;
Φυσικά και θα μπορείτε. Η εξωσωματική γονιμοποίηση δεν επιβάλλει την καισαρική.
Χρειάζεται να λείψω από τη δουλειά μου κατά τη διάρκεια της διαδικασίας;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν απαιτείται πολύς χρόνος αποχής από την εργασία. Κατά τη διάρκεια της ορμονικής διέγερσης απαιτούνται τακτικές επισκέψεις στο ιατρείο για υπερηχογραφικούς και αιματολογικούς ελέγχους, οι οποίες όμως μπορούν συνήθως να ενταχθούν χωρίς δυσκολία στο καθημερινό πρόγραμμα εργασίας. Την ημέρα της ωοληψίας, όμως, συνιστάται αποχή από τη δουλειά, καθώς γίνεται με μέθη και μετά απαιτείται ξεκούραση. Μετά την εμβρυομεταφορά, οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να επιστρέψουν κανονικά στην εργασία τους από την επόμενη ημέρα, αποφεύγοντας όμως βαριές σωματικές δραστηριότητες. Σε πιο απαιτητικά επαγγέλματα που περιλαμβάνουν σωματική κόπωση, μπορεί να χρειαστεί 1–2 ημέρες άδεια. Συνεπώς, η εξωσωματική δεν συνεπάγεται μακροχρόνια απουσία από την εργασία, αλλά είναι χρήσιμο να υπάρχει κάποια ευελιξία στο πρόγραμμα.
Μπορώ να συνεχίσω να γυμνάζομαι, όσο κάνω εξωσωματική;
Η άσκηση είναι ωφέλιμη για το σώμα και την ψυχολογία, αλλά κατά την περίοδο της εξωσωματικής χρειάζεται προσαρμογή. Οι ωοθήκες, λόγω των ορμονών, διογκώνονται και γίνονται πιο ευαίσθητες. Επομένως, η έντονη άσκηση με άλματα, βάρη ή τρέξιμο καλό είναι να αποφεύγεται. Συνιστάται ήπια σωματική δραστηριότητα, όπως περπάτημα, γιόγκα χαμηλής έντασης ή κολύμβηση, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του γυναικολόγου. Μετά την ωοληψία και ειδικά μετά την εμβρυομεταφορά, θα πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική κόπωση. Η υπερβολική άσκηση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την εμφύτευση, ενώ η πλήρης ακινησία δεν είναι απαραίτητη.
Επιτρέπεται η σεξουαλική επαφή πριν και μετά την εμβρυομεταφορά;
Κατά τη διάρκεια της ορμονικής διέγερσης, συνήθως δεν απαγορεύονται οι σεξουαλικές επαφές, εκτός εάν ο γιατρός δώσει διαφορετική οδηγία λόγω πόνου ή αυξημένου κινδύνου. Ωστόσο, καθώς οι ωοθήκες διογκώνονται, ορισμένες γυναίκες μπορεί να αισθανθούν δυσφορία. Μετά την ωοληψία, συνιστάται αποχή για λίγες ημέρες ώστε να δοθεί χρόνος στον οργανισμό να αναρρώσει. Δεν υπάρχουν σαφή επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η σεξουαλική επαφή επηρεάζει αρνητικά την εμφύτευση, αλλά η προληπτική αποχή θεωρείται ασφαλής πρακτική.
Πρέπει να αλλάξω τη διατροφή μου κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής;
Δεν απαιτείται ειδική δίαιτα κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής, αλλά μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη ανταπόκριση του οργανισμού. Συνιστάται πρόσληψη τροφών πλούσιων σε πρωτεΐνες (άπαχο κρέας, ψάρι, όσπρια), υδατάνθρακες (δημητριακά ολικής άλεσης), καθώς και φρούτα και λαχανικά για βιταμίνες και αντιοξειδωτικά. Η επαρκής ενυδάτωση είναι επίσης σημαντική, ιδιαίτερα κατά τη διέγερση των ωοθηκών. Καλό είναι να περιοριστεί η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, καφεΐνης και ζάχαρης, ενώ το αλκοόλ και το κάπνισμα πρέπει να αποφεύγονται. Δεν υπάρχει απόλυτη απαγόρευση, αλλά οι υγιεινές επιλογές βελτιώνουν τη συνολική φυσική κατάσταση και ενισχύουν τις πιθανότητες επιτυχίας.
Η διαδικασία της εξωσωματικής θα επηρεάσει το σωματικό μου βάρος;
Κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής, ορισμένες γυναίκες παρατηρούν μικρές μεταβολές στο βάρος τους, κυρίως λόγω της ορμονικής διέγερσης. Τα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν προσωρινή κατακράτηση υγρών, αίσθημα φουσκώματος και πρήξιμο χαμηλά στην κοιλιά. Αυτές οι αλλαγές είναι συνήθως ήπιες και παροδικές, υποχωρώντας μετά την ολοκλήρωση του κύκλου. Δεν πρόκειται για αύξηση λίπους, αλλά για συγκράτηση υγρών και φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού στις ορμόνες. Η ισορροπημένη διατροφή, η επαρκής ενυδάτωση και η ήπια σωματική δραστηριότητα βοηθούν στον έλεγχο των συμπτωμάτων. Μακροχρόνια αύξηση βάρους δεν παρατηρείται λόγω της ίδιας της εξωσωματικής, αλλά σχετίζεται με άλλους παράγοντες, όπως το στρες ή οι διατροφικές συνήθειες. Συνεπώς, οι αλλαγές στο βάρος που ενδέχεται να υπάρξουν είναι προσωρινές και δεν αποτελούν λόγο ανησυχίας.
Μπορώ να ταξιδέψω κατά τη διάρκεια ή μετά την εμβρυομεταφορά;
Στη φάση των ορμονικών ενέσεων τα ταξίδια δεν αντενδείκνυνται, ωστόσο ενδέχεται να δυσκολεύουν πρακτικά, καθώς απαιτούνται συχνές επισκέψεις στο κέντρο για υπερηχογραφικούς και αιματολογικούς ελέγχους. Μετά την εμβρυομεταφορά, συνιστάται να αποφεύγονται τα μακρινά ταξίδια τις πρώτες ημέρες, ειδικά οι πτήσεις μεγάλων αποστάσεων. Μικρές μετακινήσεις δεν αποτελούν πρόβλημα.
Πώς μπορώ να διαχειριστώ το άγχος και την ψυχολογική πίεση της διαδικασίας;
Η εξωσωματική μπορεί να είναι μια όμορφη αλλά και απαιτητική εμπειρία, όχι μόνο για το σώμα αλλά και για την ψυχολογία σας. Είναι απολύτως φυσιολογικό να νιώθετε άγχος ή συναισθηματική πίεση, ιδιαίτερα την περίοδο της αναμονής για το αποτέλεσμα. Η σωστή ενημέρωση από τον γυναικολόγο σας θα σας βοηθήσει να αισθανθείτε μεγαλύτερη σιγουριά. Παράλληλα, μικρές καθημερινές συνήθειες, όπως το χαλαρό περπάτημα, η γιόγκα, ο διαλογισμός ή στιγμές ξεκούρασης με αγαπημένα πρόσωπα, μπορούν να σας στηρίξουν και να ενισχύσουν την ψυχική σας δύναμη. Με αυτόν τον τρόπο η διαδικασία γίνεται πιο διαχειρίσιμη και μπορείτε να τη βιώσετε με περισσότερη ηρεμία και ισορροπία.
Πότε μπορώ να κάνω τεστ εγκυμοσύνης μετά την εμβρυομεταφορά;
Το τεστ εγκυμοσύνης συνιστάται να γίνεται περίπου 12–14 ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά. Αν γίνει νωρίτερα, υπάρχει κίνδυνος λανθασμένου αποτελέσματος, καθώς τα επίπεδα της χοριακής γοναδοτροπίνης (β-hCG) μπορεί να μην έχουν προλάβει να αυξηθούν αρκετά. Το πιο αξιόπιστο αποτέλεσμα προκύπτει από εξέταση αίματος (β-hCG) και όχι από απλό τεστ ούρων. Η αναμονή κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών είναι δύσκολη και μερικές φορές ψυχοφθόρα για τα ζευγάρια, αλλά είναι απαραίτητη για να υπάρχει βεβαιότητα στο αποτέλεσμα.
Τι γίνεται, εάν η προσπάθεια δεν είναι επιτυχής;
Μια αποτυχημένη προσπάθεια εξωσωματικής δεν σημαίνει το τέλος της πορείας. Ο γυναικολόγος αξιολογεί προσεκτικά όλα τα δεδομένα, ώστε να εντοπίσει πιθανούς λόγους αποτυχίας. Αν υπάρχουν κατεψυγμένα έμβρυα, μπορεί να γίνει νέα εμβρυομεταφορά χωρίς πλήρη επανάληψη της διαδικασίας. Σε διαφορετική περίπτωση σχεδιάζεται νέος κύκλος εξωσωματικής με προσαρμογές. Αυτό που έχει σημασία είναι η ψυχολογική υποστήριξη και η συνειδητοποίηση ότι κάθε προσπάθεια προσφέρει πολύτιμη εμπειρία και αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας την επόμενη φορά.